Obrót i handel końmi w świetle nowych przepisów

Handel końmi

Handel, w rozumieniu przepisów ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, oznacza „swobodny obrót pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej zwierzętami, materiałem biologicznym i jajami wylęgowymi, pochodzącymi z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz zwierzętami, materiałem biologicznym i jajami wylęgowymi, pochodzącymi z państw niebędących członkami Unii Europejskiej, które znajdują się w obrocie w krajach członkowskich Unii Europejskiej”.

Zgodnie z prawem wspólnotowym zwierzęta będące przedmiotem handlu muszą być zaopatrzone w dokumentację:

1. identyfikacyjną,
2. hodowlaną (nie wymagana dla koni rzeźnych i użytkowych),
3. weterynaryjną.

Dokumentem identyfikacyjnym konia jest paszport. Wzór oraz zakres informacji zawartych w paszporcie, określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 lipca 2004 roku w sprawie określenia wzoru paszportu konia i wzoru paszportu bydła, które implementuje do prawa polskiego decyzję Komisji 93/623/EWG z dnia 20 października 1993 roku ustanawiającą dokument identyfikacyjny (paszport) towarzyszący zarejestrowanym zwierzętom z rodziny koniowatych (Dz. Urz. WE L 298 z 3.12.93). Paszport konia jest wystawiany przez organizację lub związek kraju pochodzenia zwierzęcia, który prowadzi księgę stadną lub rejestr danej rasy. Dla zwierząt urodzonych na terenie Polski są to: Polski Klub Wyścigów Konnych dla koni czystej krwi arabskiej i pełnej krwi angielskiej, Polskie Towarzystwo Kuce Szetlandzkie dla kuców szetlandzkich, Stowarzyszenie Hodowców i Użytkowników Kłusaków dla rasy kłusaczej i Polski Związek Hodowców Koni dla pozostałych ras koni oraz krzyżówek międzyrasowych i koni bez pochodzenia. Dla zwierząt przywożonych z innych krajów UE paszporty wystawiają organizacje prowadzące księgi poszczególnych ras. Dokument musi zawierać opis słowny i graficzny konia. Brak opisu konia w paszporcie uniemożliwia identyfikację zwierzęcia a w konsekwencji wpisanie go do polskich ksiąg stadnych. W przypadku stwierdzenia, że w paszporcie kupowanego konia nie ma jego opisu należy żądać, od sprzedającego zwierzę, uzupełnienia dokumentu przez wystawiający go podmiot. Zwracamy również uwagę, że inne sposoby identyfikacji koni, takie jak mikroprocesory, tatuaże czy wypalone numery są jedynie metodami pomocniczymi i nie stanowią podstawy identyfikacji konia, w rozumieniu przepisów wspólnotowych.

W przypadku zmiany prawa własności konia, paszport należy niezwłocznie złożyć w organizacji przez którą został wystawiony, wraz z podaniem nazwiska i adresu nowego właściciela, celem dokonania ponownej rejestracji i przekazania dokumentu nowemu właścicielowi (zgodnie z decyzją Komisji 93/623/EWG). Oznacza to, że nabywając konia w innym kraju należy wymagać od sprzedającego konia wyrejestrowania go z macierzystej organizacji aby następnie można było zwierzę zarejestrować w odpowiedniej polskiej księdze. Ponadto przypominamy, że paszport musi towarzyszyć zwierzęciu w czasie transportu.

W przypadku zamiaru sprzedaży konia hodowli krajowej, należy pamiętać o dość długim terminie oczekiwania na wydanie paszportu. Podmioty wystawiające paszporty są zobowiązane, na mocy ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, do wydania tego dokumentu w ciągu 60 dni od dnia otrzymania zgłoszenia. Radzimy właścicielom koni, noszącym się z zamiarem ich sprzedaży, by nie czekali na ostatnią chwilę, lecz wcześniej zaopatrzyli zwierzęta w stosowny dokument. Pozwoli to na uniknięcie niepotrzebnych komplikacji w dniu sprzedaży konia.

Wyjaśniamy ponadto, że raz wystawiony paszport towarzyszy zwierzęciu aż do jego śmierci, tak więc zwierzęta przywożone do Polski, z innych krajów, zachowują oryginalne paszporty wystawione w kraju ich pochodzenia, oczywiście o ile dokumenty spełniają wymagania odnośnie identyfikacji koni i są sporządzone w jednym z urzędowych języków Wspólnoty. Należy jednak pamiętać o obowiązku zgłoszenia faktu nabycia konia w innym kraju, do podmiotu prowadzącego polską księgę, w terminie 30 dni od dnia wwozu zwierzęcia na teren Polski lub w przypadku konia przywiezionego z państwa trzeciego (spoza granic UE) w terminie 30 dni od dnia przeprowadzenia weterynaryjnej kontroli granicznej.

Drugim dokumentem, wymaganym dla wprowadzanych do obrotu zwierząt hodowlanych, jest zaświadczenia hodowlane. Informacje zamieszczone w zaświadczeniach są podstawą do dokonania wpisu lub rejestracji w księdze stadnej. Ze względu na istniejące duże problemy z ustanowieniem jednolitego wzoru zaświadczenia hodowlanego dla wszystkich ras koni hodowanych w poszczególnych krajach Wspólnoty, Komisja ustaliła, że do czasu określenia takiego wzoru, rolę zaświadczenia hodowlanego będzie spełniał dokument identyfikacyjny ustanowiony decyzją Komisji 93/623/EWG, czyli paszport konia. Oznacza to, że na dzień dzisiejszy, konie przywożone na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, mogą być rejestrowane w odpowiedniej polskiej księdze stadnej, zgodnie z informacjami zawartymi w towarzyszącym im paszporcie. Uwaga! Jednak nie każde zwierzę posiadające paszport jest zwierzęciem hodowlanym. Paszport jest przede wszystkim dokumentem identyfikacyjnym konia i posiadają go wszystkie zwierzęta, w tym również rzeźne i użytkowe. Zwierzętami hodowlanymi są wyłącznie konie spełniające wszystkie warunki wpisu do księgi danej rasy, dlatego też konie ras dla których nie prowadzi się w Polsce ksiąg stadnych oraz które nie uczestniczą w doskonaleniu ras, dla których realizowane są w naszym kraju programy hodowlane, mogą być uważane jedynie za zwierzęta użytkowe. Oczywiście takie konie można do Polski przywozić i użytkować np. w sporcie, lecz ani one ani ich potomstwo nie będzie wpisane do polskich ksiąg.

Wyjaśniamy jednocześnie, że zgodnie z ustawą hodowlaną, nie można odmówić dokonania wpisu do księgi konia przywiezionego z innego kraju, jeżeli spełnia on warunki wpisu do odpowiedniej polskiej księgi.

Kolejnym ważnym zagadnieniem są wymagania stawiane reproduktorom tj. ogierom dopuszczonym do wykorzystania w rozrodzie. Nabywając ogiera, w innym kraju, należy pamiętać, że nie wszystkie konie wpisane do ksiąg zagranicznych odpowiadają założeniom polskich programów hodowlanych. Chcąc uniknąć niepotrzebnych rozczarowań lepiej upewnić się, przed nabyciem ogiera, czy spełnia on wymagania stawiane reproduktorom przez polskie księgi oraz czy po sprowadzeniu konia do Polski będzie go można użyć w rozrodzie. Dotyczy to nie tylko rodowodu i pokroju konia lecz zwłaszcza oceny własnych cech użytkowych i rozwoju osobniczego zwierzęcia oraz jego wartości hodowlanej. Przypominamy, że od 2004 roku wszystkie ogiery półkrwi muszą być ocenione na podstawie testu 100-dniowego przeprowadzonego w zakładzie treningowym lub na podstawie wyników własnych konia uzyskanych w sporcie. Tak więc, sprowadzając do Polski młodego ogiera, jego nabywca musi się liczyć z koniecznością poddania go ocenie w naszym kraju. W przypadku zakupu ogiera starszego, wycenionego w kraju jego pochodzenia, należy upewnić się w podmiocie prowadzącym odpowiednia polską księgę czy wyniki przez niego uzyskane są wystarczające aby był on uznany w Polsce za reproduktora. W tym celu należy przedstawić dokumenty potwierdzające wpisanie ogiera do odpowiedniej księgi stadnej kraju pochodzenia oraz wyniki i kryteria przeprowadzonej oceny wartości użytkowej konia.

Ponadto, w przypadku sprowadzania zwierząt hodowlanych z krajów trzecich (spoza granic UE) wymagane są dokumenty potwierdzające:

• że zostaną one wpisane lub zarejestrowane do odpowiedniej księgi na terenie Wspólnoty. To znaczy, że chcąc przywieźć konia spoza UE, należy zwrócić się do podmiotu prowadzącego w Polsce księgę danej rasy o wydanie potwierdzenia, że zwierzę kwalifikuje się do wpisania do polskiej księgi;
• ciążę dla źrebnej klaczy. Wzór zaświadczenia, jest określony w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2004 roku w sprawie zaświadczeń hodowlanych dla przywożonych z terytorium państw niebędących członkami Unii Europejskiej zwierząt hodowlanych, nasienia, komórek jajowych i zarodków (Dz. U. Nr 122, poz. 1278).