Konie półkrwi / konie pełnej krwi angielskiej:
- proces ulepszania koni półkrwi jest zakończony
- konie skokowe muszą być coraz szybsze
- folblut do półkrwi musi być wyjątkowy
- gotowość do wysiłku i waleczność, elastyczność chodów, stamina i szybka reakcja te cechy niesie folblut
Użycie koni pełnej krwi angielskiej w hodowli koni sportowych jest tematem rozmów i dyskusji nie tylko w Polsce. W miesięczniku „Der Hannoveraner” (dr. Ludwig Christmann, 05.2022) kilku praktyków niemieckich związanych z hodowlą i sportem (nie może być wszak inaczej) wyraziło swoją opinię na ten temat. Poruszana kwestia nie jest łatwa, zwłaszcza dla właścicieli folblutów po karierze wyścigowej. Każdy ogier pełnej krwi ma prawo krycia w swojej rasie, bez względu na fakt czy tylko rodowód za nim przemawia, czy także użytkowość. Świat koni sportowych rządzi się innymi prawami. Ogier użyty w księgach półkrwi powinien mieć nie tylko sportowy rodowód, wyróżnić się spośród tysięcy innych na próbie dzielności czy w sporcie, ale także posiadać odpowiedni, urodziwy, a przede wszystkim użytkowy eksterier (tego wciąż uczymy się od Holendrów). Hodowla koni sportowych mimo wielkiego skoku jakościowego na przestrzeni kilku dekad, wciąż potrzebuje pełnej krwi, ale najchętniej widzimy te konie dopiero w 3 czy 4 kratce rodowodu. Z pewnością tej krwi potrzebują konie WKKW. Jednak trzeba zdawać sobie sprawę, że folbluty od początku swojego powstania były hodowane do wyczynu jakim są wyścigi. W przypadku koni półkrwi, zwanymi obecnie sportowymi, już tak nie było. W dzisiejszych czasach warto zadać sobie pytanie – jaką karierę – wyścigową (płotową, przeszkodową, płaską) czy sportową powinny mieć folbluty używane w półkrwi? Ile lat powinny biegać? Jakie powinny być pod względem eksterieru?
W czasach socjalistycznych polscy fachowcy od półkrwi byli pewni, że ogier pełnej krwi nie musi wygrywać najważniejszych gonitw, ale powinien mieć dobrą i długą, czyli kilkuletnią karierę wyścigową, zejść z toru zdrowym i charakteryzować się dobrym typem (być w tzw. długich liniach). Teraz hodowcy koni skokowych półkrwi chcą, aby folblut skakał, a na pewno nie pogorszył cech skokowych dobrej klaczy. W jednej z rozmów kuluarowych Jan Greve, znana postać w świecie sportu i hodowli rzekł, że hodowcy półkrwi z pewnością użyliby bez wahania ogiera pełnej krwi, gdyby dobrze wypadał w skokowych konkursach Grand Prix.
Anna Cuber
Niemieccy praktycy o użyciu koni pełnej krwi angielskiej w hodowli koni półkrwi
Na początku roku 2022 Związek Hanowerski przeprowadził otwartą debatę na temat dolewu pełnej krwi do koni półkrwi. A pretekstem do rozmowy był fakt, że w 2021 roku tylko 39 źrebiąt po ogierach pełnej krwi z 6.878 urodzonych w tym roku, zostało zarejestrowanych w Związku Hanowerskim. Cytowany w artykule znany francuski ekspert – Arnaud Evain tak wypowiada się na temat dolewu pełnej krwi:
Oczekujemy od koni pełnej krwi szczególnego sposobu myślenia.
Arnaud Evain
Jeden z jeźdźców tak to wytłumaczył: „krótki dystans między łydką a mózgiem. Koń może mieć krótką lub długą szyję, ale krótkie i szybkie połączenie między twoją łydką i ręką do jego mózgu – to właśnie nazywamy dolewem krwi (blood). W latach 70-tych tylko konie pełnej krwi miały tę jakość – teraz mamy wiele koni półkrwi z taką samą właściwością”.
A co mówią pozostali eksperci?
Dr Bonny-Jasmin Jacobs wraz z ojcem prowadzi jedną z największych hodowli koni skokowych w Związku Hanowerskim:
Użycie ogierów pełnej krwi angielskiej jest dla nas trudne, ponieważ w pierwszej kolejności hodujemy głównie na sprzedaż. Jakkolwiek, jestem pewna, że w rodowodach naszych koni jest wystarczająco dużo krwi w trzecim pokoleniu, zarówno ze strony ojcowskiej, jak i matecznej. Ponadto, dla nas ważne jest, aby używane przez nas ogiery były wystarczająco lekkie.
dr Bonny-Jasmin Jacobs
Dr Hannes Baumgart członek hanowerskiej Komisji ogierów ujeżdżeniowych, a także hodowca koni ujeżdżeniowych i trener do klasy Grand Prix uważa, że okres doskonalenia koni półkrwi jest zakończony:
Mamy tak bardzo szlachetne konie w naszych liniach i rodach, że trudno jest użyć „czystych” koni pełnej krwi angielskiej. To musi być wyjątkowy folblut, który pokazuje pod siodłem, to czego chce jeździec dresażowy, i jeszcze przekazuje te cechy na swoje potomstwo.
dr Hannes Baumgart
Kolejnym rozmówcą jest hodowca Norbert Bramlage właściciel ogierów i współzałożyciel Związku Prywatnych Właścicieli Ogierów Hanowerskich. Zasadniczo jest wielkim przyjacielem koni pełnej krwi. Spośród ogierów jego stacji Roncalli xx zajmuje szczególne miejsce. Z siostrą og. Roncalli xx o nazwie Rafale xx, Bramlage zbudował nową linię, z której wywodzą się zarówno konie skokowe, jak i ujeżdżeniowe startujące w poważnych konkursach. Tak mówi o koniach pełnej krwi:
Proces ulepszania koni półkrwi jest faktycznie zakończony. Dzisiaj możemy zobaczyć urodziwe i w typie konie, które nie niosą w swoich rodowodach krwi xx. Ale muszę powiedzieć, że jeżeli zmniejsza się dolew pełnej krwi to czegoś w hodowli koni skokowych i ujeżdżeniowych brakuje. Konie skokowe muszą być coraz szybsze, a konkursy ujeżdżeniowe stają się bardziej wymagające, ponieważ różne rodzaje chodów następują po sobie bardzo szybko. Jeżeli dzisiaj chcesz odnieść sukces w dużym sporcie, potrzebujesz konia, który natychmiast wie czego chcesz i to musi być możliwe do przewidzenia. Dlatego potrzebujemy koni z „blood”. Taki koń wymaga delikatnego traktowania i odpowiedniego stylu jazdy. W swoim programie hodowlanym mam krew og. Roncalli xx w 4/5 pokoleniu swoich koni i będę ponownie używał xx, aby poprawić reaktywność ciała i konstytucję, obok wymaganej inteligencji. Ogier, którego zamierzam użyć musi posiadać jakość, której szukam. Dlatego zawsze trzeba patrzeć na każdego konia indywidualnie. W hodowli koni półkrwi nie potrzebujemy folbluta jako takiego, ale folbluta specjalnego, inteligentnego. Ale na nieszczęście bardzo generalizujemy, ale stosujemy to nie tylko w stosunku do pełnej krwi, ale także innych ras koni.
Norbert Bramlage
Stadniny czy stada państwowe w Niemczech zawsze były postrzegane jako odpowiedzialne za dostarczanie ogierów pełnej krwi do udoskonalenia innych koni. Czy to nadal obowiązuje? Axel Brockmann – menadżer SO Celle (zastąpił dr Bade, przyp. A.C.) tak wypowiada się w tej kwestii:
Bardzo chciałbym, aby w Celle stacjonował nowy ogier pełnej krwi, ale naprawdę trudno znaleźć odpowiedniego. W większości oferuje mi się ogiery, które nie sprawdziły się na torze wyścigowym. Ale mam dobry kontakt z dr Astrid von Velsen-Zerweck ze stada w Marbach, która stara się znaleźć jak najlepsze folbluty i anglo-araby, które byłyby dostępne dla hodowców. Kiedy obserwuję Herwart von der Decken-Show czy zawody regionalne, nasze konie wyglądają dobrze pod względem typu. Nie potrzebujemy koni pełnej krwi do doskonalenia półkrwi. Hodowcy koni skokowych chcą mieć konie pełne siły. W hodowli koni ujeżdżeniowych folblut jako ogier ulepszający rywalizuje z ogierem trakeńskim, który był selekcjonowany na podstawie jakości chodów podstawowych i jezdności.
Axel Brockmann
Wśród stad państwowych w Niemczech Marbach zajmuje specjalną pozycję, co dr Astrid von Velsen-Zerweck wyjaśnia:
Nasze stado specjalizuje się w ogierach doskonalących inne rasy półkrwi, są to: araby, angloaraby, trakeńskie oraz pełnej krwi. Stado w Marbach zawsze było domem dla koni z krwią. To nie jest nic nowego. Nasi hodowcy są otwarci na doskonalenie. Współpracuję także z innymi stadami – jak Celle czy Schawaiganger, ale także z prywatnymi właścicielami ogierów. Dla przykładu – od samego początku zaakceptowaliśmy ogiera Asagao xx do naszego programu, ogier ten ukończył u nas próbę dzielności.
Według mnie, konie pełnej krwi mają miejsce w hodowli koni sportowych w przyszłości, ale nie należy ich dobierać bezkrytycznie. To co jest interesującego w tych koniach to specjalna kompozycja włókien mięśniowych, które są ważne nie tylko dla koni WKKW, ale także skokowych i ujeżdżeniowych. Gotowość do wysiłku i waleczność, elastyczność chodów, stamina i szybka reakcja te cechy niesie folblut. Przywiązuję bardzo dużo wagę do zdrowia, ponieważ oferowane mi są konie pełnej krwi angielskiej, które często są wykluczone z wyścigów we wczesnym wieku. Taki ogier nie może być użyty w hodowli koni półkrwi.
Hodowcy koni WKKW przykładają dużą wagę do wystarczającej ilości krwi w rodowodach swoich koni. W skokach czy ujeżdżeniu, przyszłość pokaże czy niezbędne jest odświeżenie danego rodowodu pełną krwią. Rekomenduję niektóre folbluty do tych dwóch dyscyplin. Dla przykładu Il Divo xx okazał się dobrze uszlachetniającym ogierem w dyscyplinie ujeżdżenia. Waugh xx jest nowym nabytkiem, sam skacze dobrze. Ojciec jego matki og. Monsun xx w Anglii zapisał się jako ojciec koni z talentem skokowym.
dr Astrid von Velsen-Zerweck
Tł. Anna Cuber oraz Konrad A.
